Nöbetçi Eczaneler
DÜZCE(İHA) – Doç. Dr. Mehmet Cihat Demir, yaz sıcağında proteinli ve yağlı yiyeceklerden kaçınılması gerektiği sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeye dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Cihat Demir, yaz aylarında sıcaklıkların artmasıyla birlikte güneş çarpması riskinin de artış gösterdiğini belirterek, yaz sıcaklarından korunmak için dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
Sıcaklığın sadece havayı değil, vücudu da ağır ağır yakabildiğini ifade eden Demir, “Gölgeler kısalırken ve asfaltın üzerinden dalgalar yükselirken, farkında olmadan bir sıcaklık tuzağına düşebilirsiniz. Yaz aylarının getirdiği neşe ve canlılık, bazen fark edilmeyen bir tehdit olan güneş çarpmasını beraberinde taşır. Tıbbi adıyla sıcak çarpması, vücudun ısıyı düzenleyememesi sonucu gelişen, merkezi sinir sistemini etkileyen ve hızlı müdahale edilmediğinde ölümcül olabilen bir klinik tablodur. Isı regülasyonunun bozulduğu bu durumda, vücut sıcaklığı 40C’nin üzerine çıkar ve hücresel düzeyde zarar başlar” şeklinde konuştu.
“Beyin ödemi, organ yetmezlikleri ve dolaşım bozuklukları görülebilir”
Vücut sıcaklığının normalde terleme yoluyla dengelendiğine dikkat çeken Doç. Dr. Demir, “Ancak ortam sıcaklığı çok yüksekse ya da nem oranı terlemeyi zorlaştırıyorsa bu sistem çöker. Vücut, özellikle hipotalamus aracılığıyla ısıyı kontrol eder. Ancak bu mekanizma yetersiz kaldığında, sıcak çarpması gelişir. Beyin ödemi, organ yetmezlikleri ve dolaşım bozuklukları görülebilir. Bu hastalar yakın izlem gerektirir; hiponatremi, rabdomiyoliz, koagülopati, akut böbrek yetmezliği gibi komplikasyonlar açısından dikkatli olunmalıdır. Yaşlı ve çocuklar, kalp hastalığı, diyabet gibi kronik rahatsızlığı olanlar, dış ortamda çalışanlar (tarım, inşaat, güvenlik vs.), spor yapanlar, özellikle uzun mesafe koşucuları, alkol, amfetamin ve türevleri, diüretikler ve bazı antipsikotik/antidepresan ilaç kullananlar için sıcak havalar risk teşkil etmektedir” dedi.
Sıcak çarpması belirtileri
Sıcak çarpması belirtilerini yüksek ateş (40C ve üzeri), terleme durması, kuru, sıcak ve kırmızı cilt, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, kas krampları, bilinç değişiklikleri, bayılma, nöbet geçirme olarak sıralayan Demir, bu belirtilerle karşılaşılması durumunda yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
“Kişi hemen gölge veya serin bir yere alınmalıdır. Sıkı kıyafetler çıkarılmalı, vücut soğutulmalıdır. Islak bez, soğuk duş ya da vantilatörle serinletme yapılmalıdır. Bilinci açık olan kişiye yavaş yavaş su içirilmelidir. Derhal 112 Acil Çağrı Merkezinden yardım çağrılmalıdır. Sıcak çarpmasından kaçınmak için güneşe öğle saatlerinde doğrudan maruz kalmaktan (10.00-16.00), ağır egzersizleri sıcak saatlerde yapmaktan, koyu renkli ve sentetik giysilerden, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak durulması gereklidir.”
Korunmak için neler yapabiliriz?
Sıcak çarpmasından korunmak için önerilerde bulunan Demir, “UV korumalı güneş gözlüğü kullanın. Bol, açık renkli ve pamuklu giysiler tercih edin. Bol sıvı tüketin; özellikle su ve maden suyu önerilir. Sık sık duş alın veya serinletici spreyler kullanın. Günde en az 2-2,5 litre su içmeyi hedefleyin. Kapalı alanlarda serinlik sağlayan vantilatör veya klima kullanın. Gereksiz dışarı çıkışları, özellikle öğle saatlerinde, sınırlandırın. Araç içinde kesinlikle çocuk, yaşlı veya evcil hayvan bırakmayın. Yaz sıcağında proteinli ve yağlı yiyeceklerden kaçının; sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeye dikkat edin” şeklinde konuştu.
Yangınlar ve aşırı sıcaklara dair uyarı
“Ateşin rengi kırmızıysa, tehlikenin dili siyahtır” diyen Doç. Dr. Demir, “Yaz aylarının artan sıcaklıklarıyla birlikte sadece sağlık değil, doğa da tehdit altında. Özellikle orman yangınları, insan hataları ve ihmallerle birleştiğinde telafisi zor kayıplara yol açabilmektedir. Bu nedenle; ormanlık alanlara girmemeye özen gösterin. Piknik veya kamp sırasında kesinlikle ateş yakmayın. Cam ve şişe gibi güneş ışığını yoğunlaştırabilecek maddeleri doğaya bırakmayın. Yangın ihbarlarını vakit kaybetmeden 112’ye yapın. Yangın bölgelerine yaklaşmayın, merakla izlemeye gitmeyin. Duman solunması da sıcak çarpması kadar tehlikelidir. Özellikle KOAH, astım gibi solunum hastalığı olanlar serin ve kapalı yerlerde kalmalıdır. Evcil hayvanlarınızı ve yaşlı bireyleri sıcak saatlerde dışarı çıkarmaktan kaçının. Unutmayalım: Ateşi önlemek, söndürmeye çalışmaktan çok daha kolay ve değerlidir. Unutmayalım, sıcak çarpması sadece bireysel bir sağlık sorunu değil, toplumsal bir farkındalık konusudur. Yaz aylarını sağlıklı geçirmek ve sevdiklerimizi korumak için bu önlemleri göz ardı etmeyelim” şeklinde açıklamasını tamamladı.